Anosmia

Receptory węchowe

Każde nozdrze posiada obszar żółtobrązowego nabłonka.

Zawiera on miliony receptorów, które łączą się i tworzą nerwy węchowe odpowiedzialne za zmysł powonienia.

Do obszaru odbiorczego w mózgu zdolnego do rozróżniania olbrzymiej ilości zapachów prowadzą nerwy węchowe.

Jest to absolutne przeciwieństwo do zmysłu smaku lub wzroku. Tam różnorodne wrażenia powstają z pierwotnych smaków (słodki, kwaśny, gorzki, słony, ostry) lub kolorów (czerwony, niebieski i zielony). To tak jakby  każdy receptor węchowy rozpoznawał inną, specyficzną cząstkę zapachową. Może to oznaczać, że, aby mózg rozpoznał dany zapach, tysiące receptorów muszą zostać pobudzone.

Zapachy możemy oczywiście odbierać nie identyfikując ich. Typowym zjawiskiem u owadów jest wydzielanie feromonów (lotnych związków chemicznych), które mają za zadanie przyciągnąć osobniki płci przeciwnej. Możliwe również, że ludzie rozpoznają lub odbierają zapachy, nie uświadamiając sobie, co czują. Z feromonami może być związane np.  zjawisko polegające na tym, że kobiety, które przez dłuższy czas śpią w jednym pomieszczeniu lub mieszkają razem, miesiączkują jednocześnie.

Anosmia przejściowa

Każdy proces zaburzający przekazywanie bodźców od receptorów do ośrodków węchowych w mózgu włącznie może być przyczyną utraty powonienia.

Przejściowa utrata powonienia często występuje przy przeziębieniach czy zapaleniach błony śluzowej nosa. W polipach jamy nosowej czy w gorączce siennej błona śluzowa obrzmiewa i przykrywa receptory węchowe. Prowadzi to do utraty węchu, która wydawać się może trwała, przemija jednak wraz z porą roku lub usunięciem polipów.

Anosmia trwała

Długotrwała utrata powonienia może być wynikiem uszkodzenia receptorów węchowych przez wszelkiego rodzaju zanieczyszczenia, dymy, dym papierosowy oraz „wciąganie” nosem narkotyków, takich jak heroina, kokaina i pochodne amfetaminy.

Warto dodać, że inny nałóg, jakim jest również wdychanie kleju szybko prowadzi do uszkodzenia receptorów węchowych.

Nerwy węchowe jak i odpowiednie ośrodki mózgowe mogą być niszczone przez urazy, zakażenia, takie jak zapalenie mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych, oraz guzy.

Niestety anosmia może być również objawem szeregu innych chorób o podłożu hormonalnym tj. Zespół Cushinga, Zespół Turnera czy psychicznym tj. anoreksja, depresja, bulimia, schizofrenia lub też zakaźnym tj. AIDS i genetycznym tj. Zespół Downa.

Ocenia się, że około 1% populacji cierpi na to zaburzenie. W ostatnich latach przyrost ludzi z dysfunkcją nosa dramatycznie rośnie. Niestety wiąże się to paradoksalnie z postępem medycyny i wydłużoną średnią długości życia, która pociąga za sobą szereg chorób neurodegeneracyjnych.

Co ciekawe, w Stanach Zjednoczonych anosmia uznawana jest za inwalidztwo.

Zobacz również objawy tej choroby: Objawy anosmii