Odma urazowa opłucnej

Czym jest odma urazowa i jak ją leczyć?

Odma opłucna powstaje, gdy powietrze dostaje się do jamy opłucnej - potencjalnej przestrzeni pomiędzy dwoma blaszkami: ścienną (znajdującą się od strony ścian klatki piersiowej i przepony) i trzewną (przylegającą do tkanki płucnej).

W warunkach fizjologicznych w tej jamie znajduje się też niewielka ilość jałowego, czyli niezawierającego bakterii, wirusów czy grzybów płynu surowiczego.

Jama opłucna umożliwia poruszanie się płuc i innych narządów wewnątrz klatki piersiowej podczas oddychania. W prawidłowych warunkach w jamie opłucnej występuje podciśnienie (niższe niż ciśnienie atmosferyczne), zaś próżnia warunkuje wypełnienie pęcherzyków płucnych powietrzem.

Powietrze, które dostaje się do jamy płucnej, zaczyna uciskać pęcherzyki płucne. Prowadzi to do uszkodzenia płuca i w rezultacie przestaje ono pracować.

Przyczyny i rodzaje urazowej odmy opłucnej

Odma pourazowa opłucnej jest wynikiem przedostania się powietrza do jamy opłucnej wskutek urazu klatki piersiowej ze złamania żeber i przebiciem płuca przez odłamek żebra lub może być też efektem przebicia klatki piersiowej ostrym narzędziem z zewnątrz.

Bardzo rzadko zdarza się też cykliczne pojawianie się odmy opłucnej podczas miesiączki - wówczas przyczyną jest dostanie się do tkanki płucnej komórek błony śluzowej macicy i ich rozplem w tym okresie. Możemy także wyróżnić:

• odmę zamkniętą - jednorazowe wtargnięcie powietrza do jamy opłucnej, najczęściej jako skutek urazu tępego: stłuczenia, zgniecenia lub złamania żebra
• odmę otwartą - dochodzi do niej wskutek przebicia ściany klatki piersiowej i utworzenie się ziejącej rany, połączonej z jamą opłucną; stanowi bezpośrednie zagrożenie życia, może też dojść do tzw. oddechu paradoksalnego, czyli wahadłowego przemieszczania gazów z jednego płuca do drugiego, co w konsekwencji pogłębia ograniczenie pojemności oddechowej
• odmę zastawkową - powietrze w wyniku pęknięcia małego fragmentu tkanki płucnej podczas wdechu, przedostaje się z miąższu płucnego do jamy opłucnej
• odmę samoistną - powstaje samoistnie, bez ingerencji czynników zewnętrznych; niektóre z możliwych przyczyn to długoletnie palenie papierosów czy tzw. zespół Marfana (choroba genetyczna tkanki łącznej)

Jak leczyć odmę urazową opłucnej?

Odma urazowa opłucnej to stany nagłe i niosące ze sobą niebezpieczeństwo zagrożenia życia, dlatego choroba ta wymaga pilnej interwencji chirurga. Małe odmy leczy się poprzez odessanie powietrza strzykawką i leżeniem, nierzadko jedynie samym leżeniem. Wówczas zmiana okleja się tkanką włóknistą i następuje zamknięcie otworu. Natomiast duże odmy leczy się chirurgicznie, poprzez założenie do jamy opłucnej drenu lub igły i odsysanie powietrza w celu wytworzenia stałego podciśnienia.

Powikłaniami odmy opłucnej mogą być zrosty opłucnej i wytworzenie się płynu. Osoby, które przeszły odmę opłucną, powinny również unikać nagłych zmian ciśnienia (np. lotów na dużych wysokościach, nurkowania, skoków na bungee czy ze spadochronem). W takich przypadkach zalecany jest jogging oraz długie spacery.

Po urazach klatki piersiowych konieczna jest obserwacja chorych. Gdy pojawią się niepokojące objawy - ból w klatce piersiowej, duszności czy kaszel - konieczne jest skonsultowanie się z lekarzem.

Autor: Kinga Siedlik

Zobacz również objawy tej choroby: Objawy odmy urazowej opłucnej